Η ιδέα αυτού του άρθρου,προήλθε ίσως και λίγο επηρεασμένη από το προηγούμενο μου σχετικό άρθρο με το γιατί σταμάτησα το παιδί μου την 3η μέρα απο τον παιδικό σταθμό,που μπορείς να το διαβάσεις εδώ.
Οι αντιδράσεις που έφερε αυτό το άρθρο ήταν πολλές.Δέχτηκα πολλά σχόλια ακόμα και μηνύματα μετά την ανάρτηση αυτή.Δυστυχώς μεταξύ αυτών των σχολίων και αρνητικά αρνητικά.Και λέω δυστυχώς γιατι αυτό με έκανε να καταλάβω την γονεϊκή νοοτροπία της εποχής μας,το πως σκέφτονται πολλοί νέοι γονείς το 2019!Δεν θέλω να το αναλύσω περισσότερο όμως αυτό.Θα μείνω στα θετικά που έλαβα απο γονείς με ενσυναίσθηση,δασκάλους/παιδαγωγούς που μου μίλησαν με βάση την δική τους εμπειρία και το τι έχουν δει τα δικά τους μάτια,από ενημερωμένους ψυχολόγους….
Αφορμή λοιπόν για μοναδικές συζητήσεις με ανταλλαγή απόψεων και γνώσεων με πολλούς ανθρώπους πάντα με έναν κοινό παρανομαστή:τον σεβασμό προς το παιδί!Έγραψα την μαγική φράση!
Πώς υφίσταται όμως ο σεβασμός προς το παιδί κατά την νέα του σχολική ζωή;Αρχικά,αφουγκράζοντας και κατανοώντας το ίδιο το παιδί και τις ανάγκες του,την ψυχολογική του κατάσταση,την συναισθηματική του διάθεση και με γνώμονα πάντα την μοναδικότητα της προσωπικότητας του κάθε παιδιού και τις δικές του ατομικές ανάγκες!Γιατί κάθε παιδί είναι μοναδικό και χρειάζεται τον δικό του χρόνο για καθετί.Πόσο μάλλον για να προσαρμοστεί σε κάτι καινούργιο.
Σκέψου λίγο.Εσύ ως ενήλικας έτσι,αλλάζεις δουλειά θες τον χρόνο σου μέχρι να συνηθίσεις στις καινούργιες εργασιακές συνθήκες,μετακομίζεις σε άλλο σπίτι η μέρος θες τον χρόνο σου να προσαρμοστείς και να τακτοποιηθείς….Χωρίζεις;Θες απλά τον χρόνο σου για να το παλέψεις συναισθηματικά και να προχωρήσεις….
Μπες τώρα στην θέση ενός μικρού παιδιού.Σκέψου λίγο σαν να είσαι 2,3 η και 4 χρονών.Άρα χωρίς ακόμα να έχεις κατακτήσει την λογική κρίση και λειτουργώντας μόνο με το συναίσθημα. Ξαφνικά(γιατι όση προετοιμασία και αν έχετε κάνει απο το σπίτι αγαπητοί γονείς,πάλι όταν έρθει η ώρα ξαφνικά τους φαίνεται)καλείται να μπει σε έναν νέο χώρο για εκείνο,με άγνωστα άτομα που μαζί τους θα πρέπει να περάσει αρκετό χρόνο!Που και γνώριμα να του είναι κάποια πρόσωπα,δεν αλλάζει κάτι ιδιαίτερα!Γιατί πόσο γνώριμο πρόσωπο να είναι κάποιος που έχεις δει απλά κάποιες φορές;Με την μαμά του ενα παιδί είναι συνδεδεμένο πριν καν γεννηθεί!
Στην ηλικία των 2,3 χρονών λοιπόν για κάποιους λόγους ένα μικρό παιδί καλείται να πάει παιδικό σταθμό.Και εκεί αρχίζει ο Γολγοθάς της αναζήτησης του ιδανικού παιδικού σταθμού.Επισκέψεις σε παιδικούς σταθμούς,έρευνα απόψεων και κριτικών.
Και κάπου εκεί έρχεται το….μοντέλο του Βερολίνου,που σίγουρα κάπου θα το έχεις ακουστά!Η δικιά μου πιο ελεύθερη αλλα on the point ελληνική μετάφραση αυτού του όρου που χρησιμοποιώ είναι η εξής: σταδιακή ήπια προσαρμογή στο σχολείο.
•Τι προτείνει αυτό το σύστημα πολύ περιεκτικά:
Αρχικά την ενεργή συμμετοχή των γονιών κατά την φάση της προσαρμογής.Μια περίοδο προσαρμογής διάρκειας δύο εβδομάδων.Οι γονείς παραμένουν εντός σχολείου μαζί με το παιδί τους και δεν αποχωρούν καθόλου για τουλάχιστον τις 3 πρώτες μέρες.Απο την 4η ημέρα και μετά ξεκινά η σταδιακή αποχώρηση του γονέα.Κατά την διάρκεια παραμονής των γονέων εντός της τάξης στην φάση της προσαρμογής ο ρόλος τους πρέπει να είναι κυρίως παθητικός.
Σκοπός είναι το παιδί να γνωρίσει και να συνηθίσει το νέο πρόσωπο που πλέον θα έχει καθημερινή συναναστροφή,τον/την παιδαγωγό του και να αποτελέσει για το ίδιο μια<<ασφαλή αγκαλιά>>που μπορεί να εμπιστευτεί!
Αξίζει να σημειώσουμε οτι μετά την 4η μέρα ξεκινάει σιγά σιγά να χτίζεται μια πρώτη σχέση του παιδιού με τον/την νηπιαγωγό.Ωστόσο στο σύστημα του Βερολίνου το διάστημα προσαρμογής μεταβάλλεται ανάλογα με τον χρόνο που θα χρειαστεί τελικά το κάθε παιδί.Σε αυτό το κομμάτι σημαντικός είναι ο ρόλος του νηπιαγωγού αφού μέσα από την δικιά της παρατηρητικότητα,επαφή και σημάδια που θα αναγνωρίσει θα πρέπει να καταλάβει πόσο χρόνο χρειάζεται πραγματικά ένα παιδί,δηλαδή μια σύντομη η μια εκτεταμένη προσαρμογή.
•Τι ισχύει με αυτό το σύστημα και τι όχι:
✖Μύθος 1:
•αν μπει ένας γονιός μέσα στην τάξη μετά θα αντιδράσουν και θα ζητάνε και τα υπόλοιπα παιδιά τους δικούς τους γονείς,άρα για αυτό και δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί αυτός ο τρόπος προσαρμογής
Θα το ακούσεις αυτό να το υπερασπίζονται διευθυντές παιδικών σταθμών,παιδαγωγοί αλλα και πολλοί γονείς που έτσι τους τα παρουσιάσαν.Λοιπόν αν και ακούγεται λογικό εν μέρη να συμβεί κάτι τέτοιο τελικά θα σε ξαφνιάσω αλλα δεν είναι δεδομένο ότι θα γίνει!Η δική μου εμπειρία δηλαδή δεν μου έδειξε κάτι τέτοιο!Κανένα άλλο παιδάκι δεν έτυχε να παραπονεθεί τουλάχιστον εν παρουσία μου ενώ βρισκόμουν εκεί, ζητώντας και την δική του μαμά!Ούτε καν ο δικός μου γιος δεν παραπονέθηκε όταν εγώ έφυγα και ήταν εκεί άλλος γονιός άλλου παιδιού!Αντιθέτως τα περισσότερα παιδιά είτε ήταν χαρούμενα που με έβλεπαν εκεί,μου μιλάγαν,με χαιρέταγαν η άλλα πάλι δεν μου δίναν καμία σημασία σαν να μην ήμουν εκεί!Οπότε αυτό το επιχείρημα δεν στέκει.Αλλα και πάλι αν οι συνθήκες στις εγκατάστασεις των σχολείων ήταν σωστές και η όλη νοοτροπία του παιδαγωγικού συστήματος διαφορετική,θα υπήρχε χώρος για πολλούς γονείς να παρευρίσκονται στο σχολείο τις πρώτες αυτές δύσκολες μέρες.Στο εξωτερικό πως είναι εφικτό δηλαδή;Μέχρι και εδώ στην χώρα μας ενημερώθηκα πρόσφατα ότι υπάρχει σχολείο που έχει κάνει”ειδικό”χώρο για τους γονείς για να μπορούν να βρίσκονται στον σχολικό χώρο χωρίς παράλληλα να ενοχλούν.Δηλαδή μήπως εμείς οι άνθρωποι τα έχουμε κάνει να φαίνονται όλα πολύ δύσκολα χωρίς να είναι;
✖Μύθος 2:
•τα παιδάκια που δυσκολεύονται να προσαρμοστούν είναι λόγω των αγχωμένων και ανασφαλή γονέων
Η αγαπήμενη ατάκα των παιδαγωγών!
“Πρέπει εσείς οι γονείς να μην μεταδίδεται το(φυσιολογικό κατά τα άλλα)άγχος και την αγωνία σας στο παιδί!”
Επίσης:”Πρέπει εσείς να είστε πρώτα σίγουροι και προετοιμασμένοι για το ότι το παιδί θα πάει σχολείο!”
Και λέω εγώ τώρα!Υπάρχει γονιός χωρίς καθόλου άγχος για τις πρώτες μέρες του παιδιού του στο σχολείο;Για την νέα του αυτή εμπειρία;Μάλλον όχι.Αφού όλοι οι γονείς λοιπόν νιώθουμε πάνω κάτω παρόμοια συναισθήματα και μιλώντας πάντα σε λογικά πλαίσια,είναι δυνατόν ένας γονιός να θέλει να γεμίσει επιπλέον άγχος το παιδάκι του σε αντίθεση με τους υπόλοιπους;Γιατι να το κάνει αυτό;”Άθελά του το κάνει”θα πουν.”Υποσυνείδητα”θα προσθέσουν.
Όχι!Κανένας γονιός δεν θέλει το παιδί του να αφομοιώσει και να αισθανθεί το δικό του άγχος και την αγωνία του και για αυτό θα κάνει τα πάντα για να το κρύψει όσο το δυνατόν καλύτερα!Επίσης,όλοι οι γονείς(εφόσον μιλάμε για υγιή συνθήκες)μιλάμε και παρουσιάζουμε στα παιδιά μας το νήπιο και το σχολείο γενικότερα ως ένα πολύ όμορφο μέρος που εκεί θα παίζεις και θα μαθαίνεις καινούργια πράγματα!
Τα ίδια δεν λέμε όλοι;Και αλήθεια πόσες φορές μπορεί να τα έχουμε πει;Πόσο καιρό πριν αρχίσει το σχολείο μπορεί να έχουμε ξεκινήσει να τους τα λέμε;Και;
Πραγματικά τι πιστεύετε μερικοί;Ότι την στιγμή που ένα μικρό παιδάκι 4 χρονών(που ειδικά πριν δεν έχει ξανά πάει καθόλου σχολείο)όταν θα έρθει αντιμέτωπο πρώτη φορά με την πραγματικότητα που είναι οτι θα δει τον γονιό του απλά να το αφήνει σε μια πόρτα ενός σχολείου και να αποχωρεί,δεν θα αντιδράσει;Εσένα δηλαδή αυτή η πραγματικότητα δεν σου ακούγεται σκληρή;Αφού είναι!Φαντάσου σε τι βαθμό μεγενθύνεται αυτό στο παιδικό τους μυαλουδάκι!Είναι φυσιολογικό λοιπόν ενα παιδί να αντιδράσει!
Για αυτό λοιπόν πρέπει στα Ελληνικά σχολεία είτε είναι παιδικοί σταθμοί,είτε είναι νηπιαγωγεία και φυσικά ανεξαρτήτου δημοσίου η ιδιωτικού,επιβάλλεται επιτέλους να ενταχθεί σοβαρά και ενεργά η περίοδος και η φάση προσαρμογής του πρώτου καιρού στα σχολεία!Και όχι δεν εννοώ το καινούργιο που προστέθηκε στα νηπιαγωγεία οτι υφίσταται περίοδο προσαρμογής δύο εβδομάδων.Ναι θετικό και λογικό αυτό και είναι ένα μικρό βήμα,όμως χρειάζεται εξέλιξη.Να το προχωρήσουμε.Απλά ένας χρόνος,ένα χρονικό διάστημα δεν σημαίνει τίποτα για κανέναν.Το θέμα είναι ο τρόπος προσαρμογής.Αυτό είναι το πρώτο στάδιο.Ο χρόνος είναι κάτι που έρχεται μεταγενέστερα και θα πρέπει και πάλι να μην είναι τόσο συγκεκριμένος αλλα πιο ευέλικτος,αφού κάθε παιδί θέλει τον δικό του χρόνο.Δεν μπορεί να ακούς απο την αρχή της μητρότητας την καραμέλα”κάθε παιδί θέλει τον χρόνο του”για οποιοδήποτε αναπτυξιακό στάδιο π.χ.πότε θα περπατήσει,πότε θα μιλήσει αλλα όταν έρχεται η φάση να πάει σχολείο αυτή η φράση να ξεχνιέται λες και το παιδί ξαφνικά μεγάλωσε τόσο πολύ που είναι έτοιμο να διαχειριστεί αυτή την νέα του περίοδο ζωής χωρίς να μας χρειάζεται δίπλα του.Εμ,δεν μιλάμε για πανεπιστήμιο guys,δεν μιλάμε για στρατό!(γιατι και αυτή την ατάκα την άκουσα:που να πάει και φαντάρος(;)μα πόσο πετυχημένη σύγκριση αλήθεια)!Μιλάμε για μικρά παιδιά είτε 2 χρονών και πρώτη φορά στον παιδικό σταθμό,είτε 4 χρονών και πρώτη φορά στο υποχρεωτικό πλέον προνήπιο,οι διαφορές είναι ελάχιστες.Οι ηλικίες παραμένουν μικρές και οι ανάγκες τους είναι σχεδόν ίδιες.
Και όχι δεν παίζει τόσο ρόλο το πόσο κοινωνικό η ανεξάρτητο(μα 4 χρονών και ανεξάρτητο)νομίζεις πως είναι το παιδάκι σου άρα και για αυτό προσαρμόζεται εύκολα και γρήγορα.Ενώ τα υπόλοιπα που δυσκολεύονται σημαίνει πως ευθύνεται ο χαρακτήρας τους η οι γονείς τους.(ο χαρακτήρας τους πως ακόμα χτίζεται έτσι) Θες να σου πω όμως τι πραγματικά μπορεί να παίζει ρόλο στον χρόνο που χρειάζεται κάθε παιδί να προσαρμοστεί στα νέα του σχολικά δεδομένα;
Η σχέση του παιδιού με την οικογένεια του και συγκεκριμένα η ύπαρξη της ασφαλής προσκόλλησης με τους γονείς.Παιδιά μεγαλωμένα με ασφαλή προσκόλληση συνήθως χρειάζονται περισσότερες από 6 ημέρες προσαρμογής.Και αυτό πρέπει να γίνεται κατανοητό από τους παιδαγωγούς κυρίως.Για αυτό τον λόγο η καλύτερη επιλογή είναι κατά την περίοδο της προσαρμογής τα παιδιά να συνοδεύονται από τους γονείς τους.Πρέπει να γίνει πλήρως αποδεκτό και κατανοητό ότι είναι απόλυτα φυσιολογικό και αναμενόμενο παιδιά ηλικίας νηπιαγωγείου να εκδηλώνουν αντιδράσεις και ξεσπάσματα άγχους κατά την φάση της μετάβασης τους από το κλειστό και γνώριμο πλαίσιο της οικογένειας σε αυτό του καινούργιου περιβάλλοντος του σχολείου.Και αυτό το υποστηρίζει η σύγχρονη ψυχολογία.
Η φάση προσαρμογής για το σχολείο και ειδικά η πρώτη φορά ενός παιδιού που καλείται να γνωρίσει και αυτόν τον νέο του ρόλο ως μαθητής πλέον,είναι μια πολύ στρεσογόνος κατάσταση καθώς το παιδί παλεύει με τα ίδια του τα συναισθήματα,νιώθοντας έντονα την απουσία της ασφάλειας του.
Ας αφουγκραστούμε τις ανάγκες τους,ας ακούσουμε τα συναισθήματα τους,ας τους δείξουμε πως είμαστε δίπλα τους σε αυτή την νέα τους εμπειρία,πάνω από όλα με κατανόηση και ενσυναίσθηση.Απλά αυτό χρειάζονται.
*Ενδεχομένως να ακολουθήσει και part 2.
